ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Όλα άρχισαν από μια έμμονη ιδέα, η οποία προτού υποτροπιάσει ως τέτοια, ήταν απλή περιέργεια: Ποιο είναι το στίγμα και ο ρόλος, οι ρίζες και οι καρποί της σύγχρονης πλαστικής δημιουργίας, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα; Μια χώρα αρχαία κι ολοκαίνουργια ταυτόχρονα, με βαλκανιο-μεσογειακή παράδοση και ευρωπαϊκή κατεύθυνση, η οποία θέλοντας και μη πέρασε μέσα σ’ ένα μόνο αιώνα, από το πρώτο στο δεύτερο "κύμα"(1). Πέρασε δηλαδή απνευστί από την αγροτική στη βιομηχανική οργάνωση κοινωνίας και τώρα βαίνει πλησίστια προς το τρίτο κύμα, αυτό της κοινωνίας των πληροφοριών. Φυσικά, το τίμημα του άθλου είχε και έχει όλες τις συνέπειες και τα χρεολύσιά τους μαζί.
Έτσι, εκδηλώθηκε στο ART TOPOS η έμμονη ιδέα της δημιουργίας μιας συνεχώς εμπλουτιζόμενης βάσης δεδομένων για τις Πλαστικές Τέχνες στην Νεώτερη Ελλάδα. Στην αρχή θέλαμε να παρουσιάσουμε ολόκληρη τη συλλογή Κωστάκη, ολόκληρη τη συλλογή Δάκη Ιωάννου και τα σημαντικότερα έργα ελλήνων καλλιτεχνών που βρίσκονται αποθηκευμένα στα υπόγεια της Εθνικής Πινακοθήκης. Επρόκειτο για πανάκριβες παραγωγές, για τις οποίες δυστυχώς δεν βρέθηκε χορηγός. Έτσι, γίναμε χορηγοί του εαυτού μας σε κάτι λιγότερο φιλόδοξο. Εντάξει, είπαμε, ας αρχίσουμε από κάπου: από τα Έργα και τις Ημέρες αυτής της υπερκινητικής και τρομερά ενδιαφέρουσας χρονιάς, που ήταν το 1995-1996 και μετά βλέπουμε.
Παρουσιάστηκαν δυο σημαντικές συλλογές, που σηματοδοτούν -συμπτωματικά- την αρχή και το τέλος του Μοντερνισμού. Στην Εθνική Πινακοθήκη, η συλλογή Γ. Κωστάκη με έργα της Ρώσικης Πρωτοπορίας και στο "Εργοστάσιο" της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, η συλλογή Δάκη Ιωάννου με τίτλο "Νέο είναι κάθε τι ενδιαφέρον". Από τις δύο αυτές ξεχωριστές εκθέσεις, η πρώτη δίνει το στίγμα της αρχής στη μοντέρνα τέχνη και μάλιστα σε σχέση με τις κοσμογονικές ιστορικές συγκυρίες στη Ρωσία στις αρχές του αιώνα. Η δεύτερη, δίνει το στίγμα του τέλους της μοντέρνας τέχνης και μάλιστα έτσι όπως εκφράζεται στη μητρόπολη των αξιών της μεταβιομηχανικής εποχής, τη Νέα Υόρκη της τελευταίας εικοσαετίας του αιώνα.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, το στίγμα των ελλήνων πρωτοπόρων της δεκαετίας 50-60, έδωσαν η αναδρομική έκθεση του Γιάννη Σπυρόπουλου, πατέρα της Αφαίρεσης στην Ελλάδα και η έκθεση έργων συγκεκριμένης περιόδου του Γιάννη Γαϊτη, που περιλάμβανε και ορισμένα νεοανακαλυφθέντα έργα του.
Αντικείμενο μεγάλης έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη και διεθνούς συνεδρίου στην Κρήτη και την Αθήνα απετέλεσε η "σκοτεινή" ακόμη για τους ερευνητές ιταλική περίοδος του πιο γνωστού έλληνα ζωγράφου, του El Greco (Δομίνικος Θεοτοκόπουλος).
Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Άνδρο, "Ο Giorgio de Chirico και ο ελληνικός μύθος" ήταν το θέμα και ο τίτλος έκθεσης με έργα του γεννημένου στην Ελλάδα πατέρα της Μεταφυσικής ζωγραφικής.
Από τους σύγχρονους έλληνες καλλιτέχνες με διεθνή παρουσία, επιλέξαμε εκπροσώπους από τρεις γενιές που έδειξαν δουλειά τους σ΄ αυτό το διάστημα: Στην παλιότερη γενιά, ανήκει η φωτογράφος Nelly's της οποίας παρουσιάζουμε τη συμμετοχή στην έκθεση "Φωτοσυγκυρία" με τα πολυσυζητημένα στην εποχή τους "γυμνά της Ακρόπολης". Στη μεσαία γενιά, η διεθνώς γνωστή γλύπτρια Chryssa, η οποία εγκαταστάθηκε για αρκετό καιρό στην Ελλάδα, για να ετοιμάσει νέα σειρά έργων με τίτλο Cine Oasis, για έκθεση στου Leo Castelli στη Νέα Υόρκη. Στη νεότερη γενιά, ανήκουν ο Γιώργος Λάππας και ο Κωστής Τριανταφύλλου (στον οποίον είναι αφιερωμένο, ολόκληρο το πρώτο τεύχος του Art Topos).
Αλλά, υπήρξαν και αρκετές άλλες αξιοσημείωτες εκθέσεις σε ιδιωτικές και δημόσιες αίθουσες τέχνης, στο ίδιο διάστημα. Τις αναφέρουμε εν περιλήψει.
Σε αντίθεση με το πρώτο τεύχος του ART TOPOS που ήταν ιστορική και κριτική αναλυτική παρουσίαση ενός μόνο καλλιτέχνη, το δεύτερο τεύχος, έχει στόχο να καταθέσει στη διεθνή κοινότητα του διαδικτύου το συνοπτικό εικαστικό γίγνεσθαι ενός χρόνου και μέσα απ αυτό, ένα έστω ενδεικτικό προφίλ της σύγχρονης Ελλάδας στον τομέα των εικαστικών τεχνών.
(1): ΑΛΒΙΝ ΤΟΦΛΕΡ: "Το τρίτο κύμα" εκδ. Κάκτος, 1982