| |
Έργα και Ημέρες(Κάτι είχε υποπτευθεί ο Ησίοδος...) |
Πολύ παιδευτήκαμε μέχρι να βρούμε τίτλο που θα ταίριαζε στα περιεχόμενα αυτού του τεύχους του ART TOPOS, κι όταν το πήραμε απόφαση ότι οι δικές μας ιδέες στέρεψαν, αρχίσαμε να ρωτάμε τους φίλους.
Ένα πρωί, αχάραγα στις 11, χτύπησε το τηλέφωνο, ήταν ο φίλος μας Ηλίας Κανέλλης (που συνεργάζεται στην Ελευθεροτυπία, στο Αντί και στην Εποχή): "Έργα και ημέρες" είπε βραχνά, δεν είχε ακόμα πιει καφέ.
Αυτό ήταν!
Ευκαιρίας δοθείσης, λοιπόν, ανατρέξαμε στο ίδιο το κείμενο του Ησιόδου "Έργα και ημέραι", λίγο από περιέργεια για ένα αρχαίο κείμενο το οποίο ελάχιστοι θυμούνται και λίγο περιμένοντας να βρούμε εκεί μέσα κάποια από τις αναφορές-αποκαλύψεις, αυτές που ξεπηδούν μπροστά σου εκεί που δεν τις περιμένεις.
Επιλέξαμε αυτό το απόσπασμα:
| ...Μηκέτ' έπειτ' ώφελλον
εγώ πέμπτοισι μετείναι ανδράσι, αλλά πρόσθε θανείν ή έπειτα γένεσθαι. Νύν γάρ δή γένος εστί σιδήρεον· ουδέ ποτ' ήμαρ παύσονται καμάτου και οιζύος, ουδέ τι νύκτωρ φθειρόμενοι, χαλεπάς δε θεοί δώσουσι μέριμνας. Αλλ' έμπης και τοίσι μεμείξεται εσθλά κακοίσιν. Ζευς δ' ολέσει και τούτο γένος μερόπων ανθρώπων, εύτ' αν γεινόμενοι πολιοκρόταφοι τελέθωσιν· (...) [χειροδίκαι· έτερος δ' ετέρου πόλιν εξαλαπάξει·] ουδέ τις ευόρκου χάρις έσσεται ούτε δικαίου ουτ' αγαθού, μάλλον δε κακών ρεκτήρα και ύβριν άνδρα τιμήσουσι· δίκη δ' εν χερσί, και αιδώς ουκ έσται· δ' ο κακός τον αρείονα φώτα μύθοισιν σκολίοις ενέπων, επί δ' όρκον ομείται· ζήλος δ' ανθρώποισιν οιζυροίσιν άπασι δυσκέλαδος κακόχαρτος αμαρτήσει στυγερώπης. Και τότε δη προς Όλυμπον από χθονός ευρυοδείης λευκοίσιν φάρεσσι καλυψαμένα χρόα καλόν αθανάτων μετά φύλον ίτον προλιπόντ' ανθρώπους Αιδώς και Νέμεσις· τά δέ λείψεται άλγεα λυγρά θνητοίς ανθρώποισι· κακού δ' ούκ έσσεται αλκή. |
Αχ! να μην έσωνα κι' εγώ,
ύστερα απ' αυτούς, να βρίσκομαι με τους ανθρώπους
του πέμπτου γένους, παρά ή να πέθαινα πρωτύτερα ή
να ζούσα κατόπι. Γιατί τώρα πια υπάρχει το πέμπτο
γένος. Ποτέ δε θα πάψουν την ημέρα να τραβάνε
κόπους και βάσανα και τη νύχτα να μαραζώνουν για
κάτι τι, γιατί βαριές έγνοιες θα τους δίνουν οι
θεοί. Μα όπως και να 'ναι, με τα κακά αυτά θ'
αναμιχθούνε και καλά. Ο Ζευς θ' αφανίσει και τούτο
το γένος των ανθρώπων, τότε που θα γεννιόνται με
άσπρα μαλλιά στα μηλίγγια· (...)· [Θα βάζουν το δίκιο στη δύναμή τους· κι' ο ένας του άλλου θα λεηλατεί την πόλη.] Ούτε καμιά τιμή θα έχει όποιος κρατεί τον όρκο του, ούτε ο δίκαιος ούτε ο καλός, και μάλλον θα τιμούν τον άνθρωπο που κάνει εγκλήματα και αυθαιρεσίες· το δίκιο θα είναι στη δύναμη και σεβασμός δεν θα υπάρχει· και θα ζημιώνει ο αχρείος τον ευγενικό άνθρωπο λέγοντάς του λόγια απατηλά που θα παίρνει όρκο γι' αυτά· κι' ο φθόνος ο πικρόγλωσσος, ο χαιρέκακος, θα παρακολουθεί όλους τους άθλιους ανθρώπους με μάτια γεμάτα μίσος. Και τότε πια από την πλατύδρομη γη η Αιδώς και η Νέμεσις, αφού σκεπάσουν το ωραίο τους πρόσωπο με τ' άσπρα πέπλα τους, θ' ανεβούν στον Όλυμπο, κοντά στους αθανάτους, παρατώντας τους ανθρώπους· και θα μείνουν στους θνητούς οι βαριές θλίψες· και το κακό δεν θα 'χει γιατρειά. |
(Ησιόδου "Έργα και Ημέραι", στ. 174-181 & 189-201. Το κείμενο και η μετάφραση από το βιβλίο "Ησιόδου Έργα και Ημέραι", εκδ. ΠΑΠΥΡΟΣ, μετάφραση Σπ. Ν. Φίλιππα, άγνωστης ημερομηνίας έκδοσης)
Η εικόνα του Ησιόδου στην κορυφή της σελίδας είναι ένα σχέδιο από παλαιά έκδοση της εγκυκλοπαίδειας "Ελευθερουδάκη", όπου αναφέρεται ως "δακτυλιόλιθος".
Έρρωσθε!
ART TOPOS
Υ.Γ.: Δυστυχώς, δεν ήταν δυνατό να δώσουμε το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση στο πολυτονικό σύστημα. Λυπούμαστε πολύ...