Ζαν Ξερόν
(Jean Xceron) (1890 - 1967)

 

"Ο Xceron έχει αντιστρέψει την παραδοσιακή λειτουργία τον φωτός. Αντί να αποκαλύπτει τη φόρμα, το φως στα έργα τον καταπίνει τα σχήματα, εξαφανίζοντας κάθε είδους μορφή. Έχει δημιουργήσει ένα μυστηριώδες λυκαυγές, όπου τα φως μάλλον απορροφά παρά φωτίζει την καθαρή γεωμετρία της τέχνης του."
Daniel Robbins





Σύνθεση #242, 1937

Ο Xceron (Ξεροκώστας) γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1890 και μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1904, πρώτος από τους σύγχρονους του μελλοντικούς Ελληνοαμερικανούς καλλιτέχνες. Ξεκίνησε από μικρή ηλικία ζωγραφίζοντας πορτραίτα ηρώων της επανάστασης στους τοίχους του πατρικού του σπιτιού στο Ίσαρι της Πελοποννήσου. Φτάνοντας στην Αμερική, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών, άρχισε να ζωγραφίζει εικόνες για τις οικογένειες που τον φιλοξενούσαν στο Pittsburgh, στην Indianapolis, και στην Washington, D.C. Όπως οι περισσότεροι μετανάστες, έπρεπε να δουλεύει σκληρά στις επιχειρήσεις των συγγενών του - ως καθαριστής καπέλων, υπάλληλος σε μαγαζί με ζαχαρωτά, λούστρος, πωλητής παγωτών - ενώ προσπαθούσε επίμονα να τους πείσει να τον στείλουν σε μια σχολή τέχνης. Το 1912 γράφτηκε στην Corcoran School of Art στην Ουάσινγκτον, όπου άρχισε να μαθαίνει δια της κλασσικής οδού, δουλεύοντας γύψινα εκμαγεία. Το 1918, δημιούργησε για την Επέτειο της Απελευθέρωσης του Έθνους, μια τεράστια προσωρινή τοιχογραφία για το Treasury Building στην Ουάσινγκτον, όπου θεοί και ήρωες της ελληνικής αρχαιότητας εμφανίζονταν μαζί με ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης. Σκέφτηκε ακόμη και να ασκήσει την αγιογραφία ως επάγγελμα.

Αντ' αυτού, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να παρακολουθήσει από πιο κοντά το ρεύμα της avant-garde. Εκεί έγινε φίλος του Ουρουγουανού ζωγράφου Joaquin Torres-Garcia, ο οποίος τον παρότρυνε να απελευθερωθεί από την "κληρονομιά" του παρελθόντος "για να ζήσει στο αφηρημένο". Το 1927, μετακόμισε στο Παρίσι, όπου έζησε ως το τέλος της δεκαετίας του 1930, δουλεύοντας ως κριτικός. Εκεί, κοντά στους φίλους του της avant-garde έμαθε πολλά πράγματα που δεν του είχαν διδάξει οι σπουδές του. Το 1931 παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση στην Gallerie de France και ο καλλιτεχνικός κόσμος του Παρισιού ανακαλύπτει έναν ταλαντούχο ζωγράφο της γεωμετρικής αφαίρεσης.

Το 1938, διαβλέποντας, όπως και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι διανοούμενοι και καλλιτέχνες, τον επικείμενο πόλεμο, αυτός και η γυναίκα του μετακομίζουν μόνιμα στη Νέα Υόρκη. Το 1939, προσλαμβάνεται ως φύλακας στο Guggenheim Museum, όπου ήδη φιλοξενούνται πολλά από τα καλύτερα έργα του. Ο Hilla Rebay, ιδιοκτήτης του Museum of non-objective painting, βάση της συλλογής του μουσείου Guggenheim, θεωρούσε τον Xceron ως έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους αφηρημένης τέχνης στην Αμερική. Κάποτε είχε προτείνει την αναμόρφωση του σιντριβανιού στη βάση της ελικοειδούς σκάλας του μουσείου, μέσω της επικάλυψης του με ένα δικής του σύλληψης μωσαϊκό από πολύχρωμα πλακάκια, σχέδιο το οποίο δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Το έργο του Xceron χαρακτηρίζεται από συγκοπτόμενους ρυθμούς και μια αυστηρή γεωμετρία, που πηγάζουν από την εκλεπτυσμένη ευαισθησία του δημιουργού. Ο ίδιος εξακολούθησε να δουλεύει ως φύλακας στο μουσείο, και να εκθέτει τακτικά τα έργα του, ως το θάνατο τού το 1967.

© ART TOPOS, 2000
E-mail: info@artopos.org
Τελευταία ενημέρωση:
Με την άδεια και την ευγενική υποστήριξη
του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου