"Ουδέτερη ζώνη" εδώ δεν είναι τοπικός, αλλά χρονικός και πολιτισμικός προσδιορισμός. Είναι το μεταβατικό στάδιο από μια εποχή που τελείωσε σε μια άλλη που αρχίζει: από τη μετεμφυλιακή Ελλάδα της δεκαετίας του '50 --ιδεολογικό και πολιτισμικό ορόσημο για τη γενιά των σαραντάρηδων, στην οποία ανήκει ο Βούσουρας, στην αρχή του 21ου αιώνα της ψηφιακής πληροφορίας.

Διασχίζοντας την ουδέτερη ζώνη, (τη "no man's land" του ψυχρού πολέμου) μέσα από τη διάσταση του χρόνου, επιχειρεί να "ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του", όπως λέει, με την εποχή εκείνη, γοητευμένος όμως από την αισθητική της έτσι όπως αποτυπώθηκε στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες.

Διασχίζει την ουδέτερη ζώνη, παίρνοντας συναισθηματικές αποστάσεις από τα βιώματα και μεταποιεί αποφασιστικά τις μνήμες σε πολιτισμικές πληροφορίες. Γι αυτό και αναγνωρίζει ως "αναλώσιμα" τα υλικά του από τα χρόνια εκείνα (φωτογραφίες, ταινίες παμπάλαιων υπολογιστών, σελίδες από ερωτικά μυθιστορήματα, τηλεφωνικοί κατάλογοι και μαθητικά τετράδια). Τα απογυμνώνει έτσι τα από το συγκινησιακό φορτίο του προσωπικού δεδομένου που θα είχαν για τον πρώην, άγνωστο ιδιοκτήτη τους. Ασπρόμαυρα, μαζικού στιλ είδωλα από τετελεσμένα προσωπικά στιγμιότυπα μιας εποχής εξίσου ακραίου πολιτικού "διχρωματισμού", στη διάρκεια της οποίας όμως οι συνέλληνες ανακάλυψαν ξαφνικά την φορητή φωτογραφική μηχανή, τις εξ Εσπερίας σταρ και τις πόζες τους, τον μοντερνισμό και τα μαζικά προϊόντα.

Ανάμεσα στις φωτογραφίες αμέτρητων αγνώστων διεισδύουν διακριτικά και μερικές πολύ προσωπικές του καλλιτέχνη: Ενας νεκρός φίλος, οι γονείς σε νεαρή ηλικία, ο ίδιος παιδί. Μυστική συναδέλφωση-ισοπέδωση με τους άγνωστους της ίδιας εποχής. Κοινή τους μοίρα η αναλωσιμότητα που συνεπάγεται η αναμέτρηση του "εγώ" με τον χρόνο. Την εξορκίζει με χιούμορ, στα όρια του κυνισμού, όπως στον τίτλο της κατασκευής "Διάθλαση των παίδων", ή στα "Μαθήματα ερωτικής αλληλογραφίας", σύνθεση με φύλλα τετραδίου όπου ο ανορθόγραφος μαθητής της εποχής μάθαινε σωστά δια της καταναγκαστικής επαναλήψεως τη λέξη "Ελλάδα".

Στη σύνθεση με σελίδες από παλιούς τηλεφωνικούς καταλόγους, των οποίων ονόματα, διευθύνσεις και αριθμοί τηλεφώνου κάηκαν γραμμή-γραμμή, ο Βούσουρας, γράφει κι αυτός όπως ο άγνωστος μαθητής την "τιμωρία" του, με αντικείμενο καταναγκασμού το σβήσιμο του αρχείου μιας αποχής που τελείωσε, το σβήσιμο της παλιάς πληροφορίας, των παλιών δεδομένων. Στις κατασκευές-περιβάλλον με καθρέφτες, συν-εικονίζονται χωρίς να συναντιούνται, τα είδωλα του τότε (φωτογραφίες του 50) με τα είδωλα του τώρα (επισκέπτες της έκθεσης) σε μια Πλατωνική παρέλαση αναλώσιμων ειδώλων από διαφορετικούς χρόνους.

Η γοητευτική αισθητική της μετεμφυλιακής εποχής, αποτυπωμένη στο φωτογραφικό χαρτί, καλύπτει με πόζα κυρίαρχες "αξίες" που σκιαγραφεί σημειολογικό ο Βούσουρας: Καταναγκασμός, ισοπέδωση, ιδεολογικός και κοινωνικός διπολισμός, σεμνοτυφία (στις μαύρες ταινίες που προσθέτει στα μάτια από φωτογραφίες νεαρών κοριτσιών).

"Αρχαιολογία της πληροφορίας" ονομάζει ο ίδιος με κάπως περιπαικτική διάθεση την έρευνα με τα "αναλώσιμα" υλικά και τις σημειολογικές θεματικές του κατευθύνσεις στην "ουδέτερη ζώνη".

Αλλά, το κεντρικό για μένα έργο αυτής της ενότητας είναι η κατασκευή με τις κονσέρβες, η οποία αποκωδικοποιεί με τον σαφέστερο τρόπο και συμπυκνώνει τόσο τον τίτλο, όσο και τη διαίσθηση του καλλιτέχνη που συλλαμβάνει τις δονήσεις της εποχής που έρχεται από διάσπαρτα "σημεία-έννοιες" τις οποίες μετατρέπει σε εικόνες και φόρμες: Η κατασκευή με τη στήλη από κονσέρβες είναι αναφορά-αποχαιρετισμός στη βιομηχανική εποχή της μαζικής παραγωγής αγαθών που ο Warhol σχολίασε με το κουτί της σούπας Campbell. Στη θέση της ετικέτας που τυλίγει τις κονσέρβες, ο Βούσουρας χρησιμοποιείτο εφήμερο, μαζικό μέσο της φωτοτυπίας για να αναπαραγάγει σε μοναδικά αντίτυπα φωτογραφίες του '50. Κάθε κονσέρβα όμως, φέρει κόκκινη σφραγίδα που πληροφορεί ότι το "προϊόν" έχει λήξει (expired) την 01-01-01. Βέβαια, δεν αναφέρεται στην επόμενη πρωτοχρονιά, πρώτο έτος του 21ου αιώνα. Είναι το σύμβολο της ψηφιακής τεχνολογίας (0 και 1) που σηματοδοτεί την εποχή στην οποία κυρίαρχο μεταπρατικό αγαθό δεν είναι πλέον το βιομηχανικό προϊόν, αλλά η ψηφιακή πληροφορία. Έτσι, ο Βούσουρας, διατυπώνει με το έργο αυτό το "τέλος εποχής" που δεν είναι ημερολογιακό, αλλά πολιτισμικό. Δεν μπαίνει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει τις νέες τεχνολογίες και τα νέα μέσα -απόπειρα που πολύ συχνά περνάει πριν ωριμάσει από το στάδιο του "gadget". Αποφεύγει τάσεις του συρμού και τον κίνδυνο να απορροφηθεί από το μέσον, εστιάζοντας με τα οικεία μέσα στην ουσία, που είναι το μήνυμα:

Η ουδέτερη ζώνη είναι ο πεπερασμένος χωρόχρονος της ελευθερίας.

Αννα Χατζηγιαννάκη
Ιστορικός τέχνης (Paris Ι και Paris VIII)
μέλος της A.I.C.A.