Τεό Χίος
(Theo Hios) (1908 - 1999)

 

"Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα γίνω καλλιτέχνης, γιατί στη Σπάρτη δεν υπήρχαν καλλιτέχνες. Το μόνο πράγμα που μπορούσε να κάνει κανείς εκεί ήταν εικόνες για τις εκκλησίες. Ποιος είχε ακούσει ποτέ για καλλιτέχνες στη Σπάρτη;"





Αυτοπροσωπογραφία, 1938

Ο Theo Hios γεννήθηκε το 1908 στο Τρίτη, μια μικρή πόλη της Ελλάδας λίγο έξω από τη Σπάρτη και ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ήταν εικοσιενός ετών. Παρόλο που είχε αρχίσει η περίοδος της Ύφεσης κατάφερε να βρει δουλειά σε ένα εστιατόριο και εργαζόταν δεκαπέντε ώρες τη μέρα, επτά μέρες την εβδομάδα. Όταν θεσπίστηκαν οι εργατικές μεταρρυθμίσεις του Προέδρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ, η νόμιμη εργάσιμη εβδομάδα μειώθηκε στις έξι ημέρες, δέκα ώρες ημερησίως, προσφέροντας έτσι στον Hios λίγο ελεύθερο χρόνο.

"Επισκεπτόμουν μουσεία. Πήγαινα σε όσα περισσότερα μπορούσα. Πήγαινα συνέχεια. Γιατί; Γιατί μου αρέσει να παρατηρώ τα πράγματα. Η Ιστορία ήταν το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο, και μέσω της τέχνης μπορούσα να γυρίσω πίσω σε οποιαδήποτε εποχή - στους Κινέζους, τους Αιγυπτίους, τους Έλληνες... Προσπαθούσα να γεμίσω ένα κενό μέσα μου - δουλεύεις και βγάζεις μερικά δολάρια. Και τι έγινε;"

Το 1936, αποφάσισε να γίνει καλλιτέχνης και συμμετείχε σε δημόσια προγράμματα αρωγής, συμμετέχοντας στο Ομοσπονδιακό πρόγραμμα Τεχνών και Ζωγραφικής σε καβαλέτο (W.P.A.) Για πρώτη φορά, συνάντησε άλλους καλλιτέχνες και του δόθηκε η ευκαιρία να φοιτήσει κανονικά σε Σχολή Καλών Τεχνών και να ζωγραφίσει χρησιμοποιώντας μοντέλο. Στις ελεύθερες ώρες του ζωγράφιζε για τον εαυτό του. Ο μόνος ελληνοαμερικάνος καλλιτέχνης που γνώριζε ήταν ο George Constant, όταν όμως η Ιταλία εισέβαλε στην Ελλάδα το 1940 και οργανώθηκε η Αρωγή στον Ελληνικό Πόλεμο, όλοι οι ελληνοαμερικάνοι κκαλλιτέχνες της Νέας Υόρκης συνασπίστηκαν- "Ο Constant, ο Vassos, ο Lekakis, ο Daphnis, όλοι τους. Αποφασίσαμε να κάνουμε μια έκθεση και μια δημοπρασία, και εγώ προσωπικά επισκέφτηκα ογδόντα με ογδονταπέντε μη-Έλληνες καλλιτέχνες και ζήτησα από όλους να δωρίσουν έργα για τη δημοπρασία και πράγματι έδωσαν όλοι εκτός από τρεις. Είχα στα χέρια μου πίνακες που σήμερα αξίζουν δέκα, δεκαπέντε χιλιάδες δολάρια."

Κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Hios κατατάχθηκε στο Ναυτικό των ΗΠΑ. Ήταν πολεμικός φωτογράφος και έλαβε το Μπρούτζινο Αστέρι για τις υπηρεσίες του στον Ειρηνικό. Επίσης δίδαξε στα πρώτα καλλιτεχνικά μαθήματα που έγιναν στο Πολεμικό Ναυτικό και οργάνωσε κινητές εκθέσεις για να εκτεθούν τα έργα τους. Μετά τον πόλεμο σπούδασε στην Νέα Υόρκη στο Art Students League και στο American Artists School, και μετακόμισε στην περιοχή Chelsea στο Μανχάταν. Την εποχή αυτή γνωρίστηκε και παντρεύτηκε με την Catherine Lekakis, χορεύτρια, ζωγράφο και αγγειοπλάστρια που ήταν μια από τις αδελφές του Michael Lekakis. Μια άλλη του αδελφή η Calliroe (επίσης χορεύτρια) έγινε δεύτερη γυναίκα του George Constant.

Από τη δεκαετία του '30 έως το 1950, η δουλειά του Hios ήταν παραστατική. Κατευθύνθηκε προς το αφηρημένο στη δεκαετία του 1960 ζωγραφίζοντας πορφυρά ωοειδή σχήματα σε χρυσά πλαίσια που φέρνουν στο νου τα ελληνικά πασχαλινά αβγά, παρόλο που κάποτε ο ίδιος είπε ότι ήταν απλουστευμένα σχήματα βράχων από τοπία της Ελλάδας και της Νέας Αγγλίας. Γύρω στο 1971 άρχισε να δουλεύει με κύκλους και ελλείψεις που ζωγράφιζε πάνω σε ορθογώνιους ή στρογγυλούς καμβάδες που μπορούσαν να περιστραφούν σαν χρωματιστοί τροχοί. Ο Hios πέθανε στην Νέα Υόρκη τον Ιανουάριο του 1999.

© ART TOPOS, 2000
E-mail: info@artopos.org
Τελευταία ενημέρωση:
Με την άδεια και την ευγενική υποστήριξη
του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου