Τα γλυπτά μεγάλων διαστάσεων που παρουσιάζει ο Μάρκος Αρμάος, εντυπωσιάζουν με την τελειότητα της επεξεργασίας τους, τη λιτότητα και τον δυναμισμό τους, αν και με την έκθεση αυτή o δημιουργός τους παρουσιάζεται, για πρώτη φορά, επίσημα στον ελληνικό καλλιτεχνικό χώρο. Όπως κάθε σοβαρή δουλειά είναι αποτέλεσμα μακριάς και μοναχικής πορείας. Προπάντων, είναι επίτευγμα σκληρού αγώνα. Του αγώνα ενός καλλιτέχνη να μετουσιώσει τα βιώματα και τις εμπειρίες του σ' ένα σύγχρονο λεξιλόγιο χωρίς να προδώσει τη βαθύτερη ουσία της ψυχής και της σκέψης του.

Γεννημένος στην Τήνο, το νησί με τη μεγάλη γλυπτική παράδοση, ο Αρμάος έμαθε τα μυστικά της μαστορικής πριν ακόμα έρθει να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Από τα παιδικά του χρόνια, άλλωστε, ήταν ποτισμένος με το λιτό και αυστηρό μαζί πνεύμα των Κυκλάδων, με την απλότητα και την εσωτερική δύναμή του. Με ένα πνεύμα που υπήρξε αφαιρετικό πριν από την Αφαίρεση και εμπεριείχε από εποχές που χάνονται στα βάθη του χρόνου τη γνώση του ουσιαστικού. Με το πνεύμα που γεννήθηκε στο Αιγαίο και, υπαγορεύοντας τη χάραξη μιας γραμμής, τη λάξευση μιας τρυφερής καμπύλης στην πέτρα, έφερε στο φως τον μυστηριακό κόσμο των Κυκλαδικών ειδωλίων. Η επαφή με τη σύγχρονη Τέχνη, τα νέα κινήματα, τις νέες πλαστικές αντιλήψεις, τις αμφισβητήσεις, τις ελευθερίες και τις αυθαιρεσίες που γνώρισε ο καλλιτέχνης στο διάστημα των σπουδών του στην Αθήνα και ιδιαίτερα στο Παρίσι, δεν τον απομάκρυναν απ' αυτές τις αρχές. Ίσως γιατί, κατά βάθος, δεν πήγαιναν στην ιδιοσυγκρασία του που τον οδηγούσε σε μιαν άλλη λογική, στην πειθαρχημένη έκφραση, τη συνθετική απλότητα, εσωτερική γεωμετρία. Ακόμα κι όταν τον ενέπνεε ο μικρόκοσμος της Φύσης, η ζωή των εντόμων και οι φωλιές των μελισσών, όλα τελικά τον οδηγούσαν στο πρωταρχικό. Και από τα έντομα με τα διαφανή φτερά και τις κομψές, νευρικές σιλουέτες έφτανε στη μεγέθυνση των αβγών τους. Σε απλούστατα σφαιρικά σχήματα, δηλαδή, Θεμελιακής σημασίας τόσο για την Τέχνη, όσο και για τη ζωή. Η θητεία του δίπλα στον Θανάση Απάρτη ενεθάρρυνε σίγουρα αυτή την τάση για τη σαφήνεια.

Αλλά ο καλλιτέχνης είναι υποχρεωμένος ν' αναζητάει γλώσσα προσωπική. Αρμάος έμεινε χρόνια στη σιωπή, απορροφημένος από τις εναγώνιες αναζητήσεις του και συμμερίστηκε τα σκληρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν στον τόπο μας οι γλύπτες. Την έλλειψη χώρου που οδηγεί μοιραία στη γλυπτική μικρών διαστάσεων, την απουσία παραγγελιών, ιδιαίτερα δημοσίων, την υπέρογκη δαπάνη που απαιτούν τα υλικά. Ώσπου στο τέλος κατόρθωσε μετά από έρευνα χρόνων να πειθαρχήσει ένα σκληρό, δύσκολο, αλλά εξαιρετικά ανθεκτικό υλικό: τον ανοξείδωτο χάλυβα. Και να εκφραστεί μ' αυτόν.

Σήμερα, είναι σε Θέση να μας παρουσιάζει αυτούς τους απλούς όγκους που, αν και προκύπτουν από σύνθετους υπολογισμούς και περίπλοκους συσχετισμούς, μας επιβάλλονται με τη λιτότητά τους. Είναι γλυπτά που μπορούν να πραγματοποιηθούν σε διαφορετικές διαστάσεις και να ενταχθούν σε αρχιτεκτονικό σύνολο. Αλλά πάνω απ' όλα είναι έργα που με την τέλεια εκτέλεσή τους, με το σχεδόν αχειροποίητο φινίρισμά τους απαιτούν μιαν άλλη, απρόβλεπτη κάθε φορά σημασία. 0 Αρμάος σε καμιά φάση της δουλειάς του δεν έχει εγκαταλείψει τις σχέσεις της καμπύλης με το επίπεδο και το παιχνίδι με τα κενά. Το κενό και το πλήρες έχει για εκείνον τον συμβολισμό της αρμονικής σχέσης του κόσμου. Της ζωής και του θανάτου. Στα έργα του όμως ένας άλλος παράγοντας ενισχύει το εκφραστικό παιχνίδι: Το υλικό το ίδιο. Η απαστράπτουσα επιφάνεια από την οποία έχει εξαφανιστεί κάθε ίχνος του κατασκευαστικού μόχθου. Το φως την ενεργοποιεί. Κάνει πιο κοφτερές τις ακμές, πιο σαφείς τους όγκους. Επιτείνει τη στιλπνότητα του μετάλλου και συγχρόνως καταργεί την ψυχρότητά του. Είναι αυτό που επιτρέπει να καθρεφτίζεται στα έργα η ίδια η ζωή, δίνοντας στα γλυπτά του Αρμάου μαγική υπόσταση και εξασφαλίζοντάς τους μιαν αέναη εναλλαγή.

ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΒΙΑ