Νάσος Δάφνης
(Nassos Daphnis) (γεν. 1914)

 

"Πηγαίνεις λοιπόν στην Ελλάδα: λευκά σπίτια, λευκά πεζοδρόμια, λευκό εδώ, λευκό εκεί, η αντανάκλαση του φωτός στο μέγιστο βαθμό. Σε τυφλώνει. Το ίδιο βέβαια κάνει και η θάλασσα"





26-58, 1958


Ίκαρος, 1948

Ο Nassos Daphnis γεννήθηκε το 1914 στο χωριό Κροκεές κοντά στη Σπάρτη, και μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιανουάριο του 1930. Από παιδί του άρεσε να ζωγραφίζει και να χαράζει, πράγμα που πλήρωνε με ξύλο από το δάσκαλο του χωριού. Στο Μανχάταν έπιασε δουλειά στο ανθοπωλείο του θείου του, ενώ τα βράδια μάθαινε Αγγλικά. Ζωγράφιζε τις πιο περίεργες ώρες μέχρι τη στιγμή που μια τυχαία συνάντηση στα λουλουδάδικα τα Νέας Υόρκης με το Michael Lekakis, επίσης βοηθό ανθοπώλη τότε, άλλαξε τη ζωή του. Όταν ο Lekakis είδε τα έργα του Daphnis, του παραχώρησε ένα ατελιέ κι ένα μοντέλο για μερικές μέρες την εβδομάδα, έως ότου έβρισκε ένα δικό του χώρο. Τελικά, ο Daphnis αγόρασε χρώματα και νοίκιασε ένα ατελιέ για 10 δολάρια το μήνα. "Μα πού ακούστηκε καλλιτέχνης από τις Κροκεές;", αναφώνησε ο θείος του.

Τα πρώιμα έργα του, βασισμένα στις αναμνήσεις από την Ελλάδα, έχουν ύφος νάΐφ και προδίδουν ένα ισχυρό ένστικτο όσον αφορά στο χρώμα και τη φόρμα. Αυτά προκάλεσαν το ενδιαφέρον του William Gratwick, ο οποίος εκτός από αγοραστής, έγινε και εργοδότης του καλλιτέχνη απασχολώντας τον με τη διασταύρωση των διακοσμητικών φυτών του για πολλά χρόνια. Ο ίδιος ο Daphnis συνήθιζε να λεει ότι είχε δύο καριέρες, τη ζωγραφική και την ανθοκομία. Επέστρεψε από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο βαθιά επηρεασμένος από τις καταστροφικές του συνέπειες για την Ευρώπη. Στο ατελιέ που μοιραζόταν με το Θεόδωρο Στάμο, ο Daphnis άρχισε να ζωγραφίζει σουρεαλιστικά τοπία, δημιουργώντας εικόνες ερείπωσης με τη σπάτουλα. Με τον καιρό, οι φόρμες του γίνονται λιγότερο μαρτυρικές και προσεγγίζουν ζωντανές μορφές - φυτά και θαλάσσια πλάσματα - τα χρώματα του πιο αραιά, οι αποχρώσεις πιο φωτεινές. Η εμπειρία του στον πόλεμο, όπου ζωγράφιζε καμουφλάζ στην Ιταλία, του "δίδαξε την επίπεδη τεχνική". Συνδύασε λοιπόν αυτό το μάθημα με εκείνο από την εμπειρία του ως ανθοκόμος: "η φύση μεθοδεύει τη δημιουργία μιας φόρμας με τρόπο μεθοδικό".

Τα δύο αυτά μαθήματα συνδυάστηκαν με ένα τρίτο, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του στην Ελλάδα το 1950. Εκεί βίωσε και πάλι την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός από το τοπίο και τα λευκά σπίτια, ένα φαινόμενο τόσο έντονο που τα πάντα έμοιαζαν να εξαϋλώνονται - τα πάντα, εκτός από τη φόρμα. Οι γεωμετρικές φόρμες με βασικά χρώματα και άσπρο-μαύρο, χαρακτηρίζουν πλέον το έργο του Daphnis. Για χρόνια δεν πουλάει τίποτα, ώσπου το 1958 ένας νέος δραστήριος έμπορος έργων τέχνης, ο Leo Castelli, εντυπωσιάστηκε από την απλότητα των έργων του και την επόμενη χρονιά διοργάνωσε μια έκθεση του Daphnis, κατά την οποία πουλήθηκαν πολλά έργα, ένα εκ των οποίων στο Museum of Modern Art της Νέας Υόρκης.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, άρχισε να ασχολείται με τα σφαιρικά σχήματα. Περίπου μια δεκαετία αργότερα, δημιούργησε ένα περιβάλλον με μια σειρά από στοιχεία συνδεδεμένα μεταξύ τους με τον τίτλο Ο Συνεχής Πίνακας (1975), ύψους 10 ποδών και μήκους 86 ποδών. Στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, χρησιμοποιεί βερνίκια με λάμψη που παραπέμπει σε κοσμήματα για μια σειρά έργων σε μουσαμά, που ονομάζει Μινωική. Την ίδια περίπου εποχή, χρησιμοποιεί φωτεινά χρώματα για μια άλλη σειρά έργων, όπου "καμπυλόγραμμα δικτυώματα" , αποτελούμενα από παράλληλες γραμμές σε μαύρο, κόκκινο, μπλε και κίτρινο, δείχνουν να κινούνται σε λευκό φόντο.

© ART TOPOS, 2000
E-mail: info@artopos.org
Τελευταία ενημέρωση:
Με την άδεια και την ευγενική υποστήριξη
του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου